De fusillade bij de Woeste Hoeve

Gerard Albert van Assen

G. A. | 11-2-1910 | 35 jaar | Apeldoorn | Gerard van Assen was landbouwer in de Beemte ten noorden van Apeldoorn. Hij had een ondergedoken gedeserteerde Nederlandse SS’er in huis. Op 1 november 1944 werd hij gearresteerd en opgesloten in het politiebureau van Apeldoorn. Later werd hij, waarschijnlijk via de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn, naar De Kruisberg in Doetinchem overgebracht. Hij was gehuwd en had drie kinderen. Hij ligt begraven op de Algemene begraafplaats in Wenum.

Johannes Beekes

J. | 8-18-1918 | 26 jaar | Utrecht | Jan Beekes werkte als controleur voor de Crisis Controledienst in Voorthuizen. Op 28 december 1944 werd hij gearresteerd omdat een collega, die eigenlijk gearresteerd zou worden, onvindbaar was. Op 30 december werd hij naar Ermelo vervoerd, op 4 januari 1945 werd hij overgebracht naar de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn en ten slotte op 3 maart 1945 naar De Kruisberg. In de zomer van 1945 werd hij herbegraven in Kootwijkerbroek en op 29 mei 1979 herbegraven op het Ereveld in Loenen.

Godfried Giuseppe Beer

G. G. | 27-5-1909 | 35 jaar | Arnhem | Freddy Beer was accountant in Arnhem. Daar maakte hij deel uit van de verzetsgroep van Henri Knap. Tijdens zijn reizen in verband met zijn werk, verzorgde hij koeriersdiensten. Daarnaast verborg hij Joden in zijn woning. Op 13 februari 1945 kwam hij op zijn fiets aan bij het landhuis van de famlie Rambonnet een ontmoetingsplek van koeriers van de Rolls Roycegroep. Daar vond op dat moment een inval plaats en Freddy werd gearresteerd, evenals mevrouw Rambonnet en enkele koeriers. Ze werden opgesloten in de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn. Op 24 februari werd Freddy naar De Kruisberg gebracht. Voor zijn vrouw bleef hij daarna spoorloos. Naar aanleiding van een artikel in het Parool met een signalement van een onbekend slachtoffer wist zij hem pas op 29 juni te identificeren. Tot 1982 lag hij op de Heidehof begraven. Daarna op het Ereveld in Loenen.

Gerrit Blaauw

G. | 6-5-1907 | 37 jaar | Doornspijk | Gerrit Blaauw, vader van vijf kinderen, werkte op het distributiekantoor in Elburg. Op die manier kon hij onderduikers helpen. Hij behoorde tot de LO, was koerier en verrichtte sabotage op de Noord-Veluwe. Op 6 februari 1945 stortte in de omgeving van zijn woning een Spitfire neer. De piloot werd door Gerrits veertienjarige zoon Henk verborgen. De piloot gaf hem zijn zwemvest dat vervolgens door de jongen bij een boom werd verstopt. Ook raapte Henk nog snel de parachute en een rubberboot bij elkaar. Twee politieagenten loodsten de piloot na een snelle omkleedactie in burgerkleren als ‘arrestant’ door Duitse controleposten. Henk ging later naar het vliegtuig terug om nog wat souvenirs te vergaren maar werd daar door de Duitsers gearresteerd. Ze deden huiszoeking en vonden de spullen uit het vliegtuig. Gerrit kreeg te horen dat hij zijn zoon ‘s avonds kon bezoeken, maar hij wist dat het een valstrik was omdat de Duitsers hem zochten. Desondanks meldde hij zich. Via de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn belandde hij op De Kruisberg. Op 15 mei werd hij herbegraven op de Algemene Begraafplaats van Oosterwolde.

Abraham du Bois

A. | 12-4-1916 | 28 jaar | Heiloo | Bram du Bois sloot zich in mei 1940 als officier in het Nederlandse leger aan bij terugtrekkende Franse troepen en stak het Kanaal over naar Engeland. In Canada werd hij belast met de oprichting van de Prinses Irene Brigade. In Engeland werd hij opgeleid bij de Special Air Sevice (SAS). Vervolgens werd hij ingedeeld bij MI-9. Tijdens Market Garden werd hij op 17 september gedropt bij Son. Hij werd gevangengenomen, maar wist te ontsnappen en keerde terug naar Engeland. Op 18 oktober werd hij samen met Raymond Holvoet opnieuw gedropt, nu bij Garderen. Hij moest Operatie Pegasus voorbereiden. Holvoet werd gevangengenomen. In een poging hem te redden, liep Du Bois op 7 december in een val. Op 6 februari werd hij naar De Kruisberg overgebracht. Hij werd tijdelijk herbegraven en in november bijgezet in het mausoleum in Ede. Hij is meerdere malen postuum onderscheiden.  

Marinus Alijdus van den Born

M. A. | 10-9-1922 | 22 jaar | Ede | Het verzet vroeg de vader van Marinus van den Born om als gids op te treden tijdens de operatie Pegasus II aangezien hij als jachtop-ziener de Ginkelse Hei goed kende. Die weigerde echter vanwege zijn verantwoordelijk-heidsgevoel voor zijn gezin. Marinus liet toen weten dat hij in zijn plaats zou gaan. Hij kreeg een Engels uniform en begeleiddde een groep van zestien mannen. Ze werden echter op 18 november 1944 door de Duitsers ontdekt. Via de Wormshoef in Lunteren belandde hij op 7 december in de SD-noodgevangenis in Velp. Op 6 februari werd hij overgebracht naar De Kruisberg. Pas op 30 juni kregen zijn ouders te horen dat hij bij de Woeste Hoeve op 8 maart was gefusilleerd. Hij ligt begraven op de Algemene Begraafplaats in Ede. In de muur van het mausoleum op de Paasberg is een gedenksteen voor hem geplaatst.  

Richard Adrianus Formanoy

R. A. | 23-9-1884 | 60 jaar | Putten | Richard Formanoy was hotelhouder van hotel De Spreng in Putten. Hij maakte deel uit van een verzetsgroep die in Putten en omgeving opereerde. Verzetsmensen kwamen vaak in zijn hotel samen. Ook bood hij onderdak aan baronesse van Holthe tot Echten die door de SD werd gezocht. Op 13 februari 1945 werd hij gearresteerd. Hij werd gevangengezet in de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn. Later werd hij overgebracht naar De Kruisberg. In de zomer van 1945 is hij herbegraven op de Algemene Begraafplaats in Ermelo.

Hendrik Franken

H. |8-2-1922 | 23 jaar | Nunspeet | Henk Franken was als gemeenteambtenaar werkzaam bij de distributiedienst in Nunspeet. Daar hielp hij Joden en onderduikers aan papieren en bonkaarten. Vooral in het najaar van 1944 toen onder meer Arnhem was geëvacueerd en het spoowegpersoneel staakte en was ondergedoken, hielp hij onder-duikers door ze als evacué in te schrijven. Daarnaast hielp hij gevluchte onder-duikers van het Verscholen Dorp bij Vierhouten nadat het was ontdekt. Op 9 februari 1945 verscheen de SD op de secretarie om hem te arresteren. Hij werd naar de kazerne in Ermelo gebracht. Na een paar dagen werd hij overgebracht naar de Koning Willem III-kazere in Apeldoorn en later naar De Kruisberg. Op 31 mei is hij met militaire eer begraven op de Alemene Begraafplaats in Nunspeet.

Jan Frederiks

J. | 24-4-1896 | 48 jaar | Dieren | Jan Frederiks, vader van zeven kinderen, was boer in de Fraterwaard tussen Ellecom en Dieren. Zijn boerderij in de uitwaarden van de IJssel bood onderdak aan een verzetsgroep en dertig evacués uit Elden en Angeren. Tot die groep behoorde ook Cornelis van der Linden. Nadat er eind 1944 arrestaties in de omgeving waren geweest, was de verzetsgroep onmiddellijk vertrokken. Jan dacht dat hij niets meer te vrezen had, maar werd op 2 januari 1945 toch door de Duitsers gearresteerd. Hij werd overgebracht naar De Kruisberg. Zijn celgenoten waren Helmut Seyffards en de broers Jolink uit Velswijk. Na zijn fusillade was er een rel bij de Duitsers nadat zij tot de conclusie waren gekomen dat het een vergissing betrof en niet hij maar ene Hendriks gefusilleerd had moeten worden. Hendriks schijnt daarop alsnog op De Kruisberg te zjn doodgeschoten. Jan Frederiks werd herbegraven op de Oude Algemene Begraafplaats in Dieren.

Johan Georg Guttling

J. G. | 27-12-1922 | 22 jaar | Den Haag | John Guttling kwam uit Den Haag en verbleef bij familie in Ermelo. Hij was niet aangesloten bij het verzet, maar hielp wel gevangengenomen mensen ontsnappen. Hij werd verraden door iemand uit Putten. Hij werd opgesloten in de Nassaukazerne in Harderwijk. Daar is hij zo hard geslagen dat hij doof werd aan een oor. Via de Koning Willem III-kazerne is Apeldooorn belandde hij in De Kruisberg. Als tijdverdrijf ving hij samen met celgenoten vlooien. Niet meer dan honderd per dag. Anders haden ze de volgende dag niets meer te doen. Hij werd herbegraven op het Zendingskerkhof in Ermelo.

Matthijs Hendrik van der Harst

M. H. | 24-2-1870 | 75 jaar | Den Haag | Matthijs van der Harst was afkomstig uit Amersfoort. Hij werkte voor het illegale communistische blad De Waarheid. Hij verspreidde onder meer Britse radioberichten. Op 12 februari 1945 werd hij gearres-teerd en via de Willem III-kazerne in Apeldoorn overgebracht naar De Kruisberg. Hij was het oudste slachtoffer van de fusillade. Hij werd herbegraven op het Ereveld in Loenen.

Johann Hermann Heijen

J. H. | 28-6-1917 | 27 jaar | Bussum | Johann Heijnen was luitenant-vlieger tijdens de Duitse inval en nam deel aan de luchtgevechten. Na de capitulatie werd hij lid van een verzetsgoep en richtte groep KP-8 in Bussum op. Hij zou tijdens Operatie Pegasus II met de geallieerden meegaan, maar werd op 18 november onderweg gevangengenomen. Via de SD-noodgevangenis in Velp kwam hij in de Kruisberg terecht. Hij zat in cel 10, samen met Cheslaw Oberdak en Kees Hogenbirk. Met strootjes en stenen hield hij de datum bij. Op 21 juni 1945 werd hij met militaire eer begraven op de RK-begraafplaats in Bussum.

Cornelis Huisman

C. | 2-9-1919 | 48 jaar | Ermelo | Kees Huisman woonde in Den Haag maar verhuisde uit veiligheidsoverwegingen naar Ermelo. Daar hield hij zich bezig met de verspreiding van het illegale blad Trouw en de distributie van bonkaarten. Op 1 februari 1945 deed de SD een inval. Hij werd overgebracht naar de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn en later naar De Kruisberg. Hij was getrouwd en had een dochter. Hij ligt begraven op Begraafplaats Oud Eik in Den Haag.

Jacob Kapteijn

J. | 24-8-1902 | 42 jaar | Luttenberg | De boerderij van Jacob Kapteijn bood onderdak aan Joden en onderduikers. Daarnaast stond er een zender van inlichtingencentrum Oost. Jacob werd op 10 februari 1945 gearresteerd nadat een mishandelde RVV’er was doorgeslagen. Hij werd opgesloten in Almelo en op 1 maart naar De Kruisberg gebracht. Hij was getrouwde en had vier dochters. In de zomer van 1945 is hij herbegraven op de Algemene Begraafplaats in Hellendoorn. Hij werd postuum onderscheiden met het Verzetsherdenkingskruis.

Johannes Evert Wilhelm Gijsbrecht Kortlang

Johannes Martinus Kortlang

J. E. W. G. | 14-2-1888 | 57 jaar | Ermelo | Johannes Kortlang was architect en vader van zeven kinderen waaronder Johannes jr:
J. M. | 30-4-1919 | 25 jaar |Ermelo | en Luther (L. A. E.). Luther was lid van een verszets-beweging. Hij werkte onder meer samen met zijn neef Kees Kortlang. Op 26 januari 1945 deed de SD huizoeking bij Luther sr, de vader van Kees. Vader Luther werd gearresteerd. Kees holde vervolgens naar het huis van oom Johannes. Dat bleek echter omsingeld door Duitsers. Vader Johannes en zoon Johannes werden eveneens gearresteerd. Ook mevrouw Kortlang en de dochters Annie en Petronella werden door de SD meegenomen. De SD liet een briefje in het huis achter dat als Luther zich zou melden, zijn ouders, zusters en oom zouden worden vrijgelaten. De volgende dag, zaterdag 27 januari, meldde Luther zich. Echter, de enige die werd vrijgelaten was zijn oom Luther. Mevrouw Kortlang en de beide dochters kwamen pas op 24 februari vrij. Op 29 januari werd Luther overgebracht naar de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn. Later zijn Luther, Johannes sr en Johannes jr overgebracht naar De Kruisberg. Op 2 maart werd Luther met 45 anderen op het Rademakersbroek bij Varsseveld gefusilleerd als vergelding voor de moord op vier Duitse militairen door het verzet. Zes dagen later weden Johannes sr en Johannes jr geëxecuteerd bij de Woeste Hoeve. Zij zijn begraven op de Algemene Begraafplaats in Ermelo.

Cornelis Johannes van der Linden

C. J. | 20-11-1923 | 21 jaar | Den Haag | Cornelis van der Linden werd geboren in Hummelo. Hij woonde in Den Haag. Daar werd hij in 1941 samen met zijn tweelingbroer opgepakt tijdens een razzia. Ze werden in Duitsland tewerkgesteld, maar daar wist hij tot twee keer toe te ontsnappen. Hij ging eerst naar Hummelo en daarna naar Amersfoort waar hij zich aansloot bij een verzetsgroep. Vervolgens was hij betrokken bij diverse verzetsacties in het hele land. In 1944 kwam hij terug naar Hummelo. Ook vond hij onderdak op de boerderij van Jan Frederiks in de Fraterwaard. Eind december 1944 werd hij op weg naar Frederiks in Duits uniform aangehouden. Vervolgens werd hij naar De Kruisberg gebracht. In de zomer van 1945 werd hij herbegraven op de Bijzondere Begraafplaats in Hummelo.

Johan Willem Matthijsse

J. W. | 7- 1-1892 | 53 jaar | Vaassen | Johan Matthijsse, vader van een dochter, was smid in Vaassen. Hij bouwde onder meer ploegen die in de IJsselmeerpolders werden gebruikt. In de Noordoostpolder verzorgde hij onderduikers. Hij was in het bezit van een radiozender. Terwijl hij ziek op bed lag, werd hij door de Duitsers gearresteerd. Nadat hij enkele dagen gevangen had gezeten in de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn werd hij naar De Kruisberg gebracht. Hij werd in de zomer van 1945 herbegraven op de Algemene Begraafplaats in Vaassen.

Pieter van der Meer

P. | 16-4-1911 | 33 jaar | Apeldoorn | Piet van der Meer was lid van de knokploeg in Apeldoorn. Hij nam deel aan een aantal wapendroppings bij Putten en vervoerde de wapens naar een centrale opslagplaats in Apeldoorn. Hij was tevens betrokken bij de inbeslagname door het verzet van olie bij de NSB. Kort daarop, op 15 januri 1945, werd hij opepakt. In de Koning Willem III-kazerne is hij zwaar mishandeld. Begin februari werd hij overgebracht naar De Kruisberg. Hij was getrouwd en had drie kinderen. Op 7 mei 1945 is hij herbegraven op de RK-begraafplaats aan de Arnhemseweg in Apeldoorn. Later is hij postuum onderscheiden met het Kruis van Verdienste.

Hendrik Jan Nikkel

H.J. | 3-6-1924 | 20 jaar | Apeldoorn | Henk Nikkel was lid van verzetsgroep De Schaaf. Hij verspreidde onder andere illegale kranten. In november 1944 was er een inval bij de familie Nikkel en werden er kranten gevonden. Henk werd gearresteerd en opgesloten in de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn. Vervolgens belandde hij in De Kruisberg. Tot 1982 lag hij begraven op begraafplaatss Heidehof. Daarna kreeg hij een plaats op het Ereveld in Loenen.  

Czeslaw Oberdak

C. | 20-7-1921 | 23 jaar | Krakau, Polen | Czeslaw Oberdak was een Poolse piloot die op 30 mei 1944 met zijn Mustang bommenwerpers begeleidde na een bombardement op Magdenburg. In de buurt van Ommen begaf zijn motor het zodat hij een noodlanding moest maken. Hij werd door het verzet ondergebracht op een adres waar ook al anderen waren ondergedoken, onder meer de Amerikaan Frank Coslett. In oktober verhuisde hij naar Otterlo omdat hij deel zou nemen aan Operatie Pegasus II. Hij werd echter gevange-nomen. Omdat de Duitsers Polen niet als krijgsgevangenen maar als terroristen beschouwden, werd hij opgeloten in De Kruisberg. Hij zat in cel 10, samen met Johan Heijnen en Kees Hogenbirk. Na zijn fusillade werd hij begraven als onbekend slachtoffer in Loenen. De journalist Richard Schuurman deed decennia later onderzoek. En via het DNA van zijn zus uit Polen werd pas in 2008 duidelijk wie het onbekende slachtoffer was. Oberdak werd vervolgens een jaar later herbegraven in zijn voormalige Poolse woonplaats Krakau.

Hendrik Jan Post

H. J. | 18-4-1902 | 42 jaar | Bergentheim | Hendrik Jan Post was huisarts in Bergentheim en verbindingsman van het inlichtingencentrum Oost van de RVV. Hij hielp piloten en onderduikers en verzorgde met zijn auto wapen- en munitietransporten. Hij werd gearresteerd op 9 februari 1945 en opgesloten in de SD-Diensstelle in Almelo. Op 1 maart werd hij overgebracht naar De Kruisberg. Hij was getrouwd en had twee kinderen. Hij is gecremeerd in Velsen.

Jan Hendrik Prenger

J. H. | 7-8-1901 | 43 jaar | Hardenberg | Jan Prenger was lid van de Ordedienst en behulpzaam bij de Radiodienst van de RVV. In zijn boerderij in Hardenberg stond een zender. Ook zaten er twee medewerkers van de Radiodienst ondergedoken. Op 9 februari 1945 waren zij aan het zenden toen de Grüne Polizei binnenviel. De drie en mevrouw Prenger werden gearresteerd en overgebracht naar de SD in Almelo. De boerderij werd in brand gestoken. Mevrouw Sprenger werd na twee weken vrijgelaten. Op 1 maart werd Jan naar De Kruisberg gebracht. In de zomer van 1945 is hij herbegraven op de Oude Algemene Begraafplaats in Hardenberg

Helmut Seyffards

28 jaar | Polen of Tsjechoslowakije | Helmut Seyffards was een Tsjech of Pool. Hij werd door de Duitsers gearresteerd omdat hij communist was. Hij zat gevangen in Kamp Vught, maar wist te ontsnappen. Hij dook onder in Velp waar hij na een gevecht met Duitsers opnieuw werd gearresteerd. Hij werd opgesloten in de SD-gevangenis van de Rotterdamsche Bank in Velp. Daarna werd hij overgebacht naar De Kruisberg. Hij werd vastgebonden aan zijn celgenoot Jan Frederiks naar de Woeste Hoeve vervoerd (zie: Frederiks, J.). De broers Jolink uit Velswijk, die in dezelfde cel zaten, hebben dat later verklaard. Hij ligt begraven op de Heidenhof in Apeldoorn

Abraham Streefland

A. | 26-3-1906 |38 jaar | Renkum | Bram Streefland was medeoprichter van een verzetsgroep in Renkum. Hij hield zich onder meer bezig met sabotage. Tijdens Market Garden nam hij Duitse militairen gevangen. Hij was gids tijdens Operatie Pegasus II. Hij werd echter gevangengenomen. Via de Wormshoef in Lunteren en de SD-gevangenis in Velp kwam hij in De Kruisberg terecht. Hij was getrouwd en had een dochter. Hij ligt begraven op de Algemene Begraafplaats in Renkum.