Oorlogsgraven
Algemene Begraafplaats Loolaan
Op de Algemene Begraaplaats aan de Loolaan bevinden zich 14 oorlogsgraven: 12 graven van geallieerden en 2 graven van Nederlanders. Hun grafstenen zijn hetzelfde, maar hun verhalen niet.
Eeltink, Gerrit Johan | 35 jaar | 10 mei 1940 | Kwam als militair tijdens de Duitse inval op 10 mei bij Willemsdorp (Bij Biesbos) om het leven.
1 Koot, Gerrit | geb: Doetinchem | 35 jaar 12 september 1944 Espenhain Leipzig?
2 Steetskamp, Bob | 17 jaar | geb: Bloemendaal | overleden Algemeen Ziekenhuis Doetinchem op 17 februari 1945 | Dwangarbeider vanaf 6-12-'44 Kamp Rees.
3 Cheesman, W. R. | 28 december 1941 | Omgekomen bij de Gaanderense Pinnedijk
Crash Wellington Ic X9977, 8 november 1941. Tussen Doetinchem en Zelhem, gemeente Zelhem
6 slachtoffers
Een Britse bommenwerper werd op 8 november 1941 boven Doetinchem beschoten door een Duitse jager. Het toestel crashte in de gemeente Zelhem aan de overzijde van de weg nabij ijsbaan Dierssen. Daarbij vonden Geoffry Nunn, T. Wyllie, R. Dundas, A. Harrison T. Elliot en W. Massey de dood.
4 Nunn, Geoffry | 20 jaar
5 Wyllie, T. E. | 25 jaar
6 Sgt R. Dundas | 23 jaar
7 F/Sgt A.H. Harrison | 25 jaar
8 F/Sgt T.E. Elliot | 20 jaar
9 Sgt W. Massey | 33 jaar
Crash Halifax II W7931 26 maart 1943 - Peppelmansdijk, Gaanderen 3
Op 26 maart 1943 loste boven Gaanderen een bommenwerper zijn dodelijk last voordat het bij de Peppelmansdijk neerstortte. Daarbij kwamen elf inwoners in de Kerkstraat om het leven en drie bemanningsleden: J. Tait, J. Wilson en A. Wilson.
10 F/Sgt J.McC. Tait | 21 jaar
11 cSgt J. A. Wilson | 21 jaar
12 Sgt A. Wilson | ?
Ontsnapping trein naar Neuengamme 2 februari 1945
De Britse navigator Peter Thorne raakte zwaargewond toen hij na een gevangenschap in De Kruisberg buiten Doetinchem uit een trein ontsnapte die hem naar een Duits concentratiekamp wilde brengen. Hij overleed op 2 februari 1945 in het Sint-Jozef ziekenhuis.
13 Thorne, Peter | 21 jaar | 2 februari 1945 Sint-Jozef ziekenhuis
Sportpark-Zuid fotoverkenningsvlucht 18 maart 1945
Piloot Colin Edward. Maitland werd op 18 maart 1945 door Duits afweergeschut met zijn vliegtuig uit de lucht geschoten tijdens een fotoverkenningsvlucht boven Doetinchem. Hij stortte neer nabij boerderij De Stokhorst, in de buurt van de huidige ijsbaan op Sportpak-Zuid.
14 Maitland, C. E. | 22 jaar | 18 maart 1945 | Sportpark-Zuid fotoverkenningsvlucht
W. R. Cheesman
- 28 december 1941
20 jaar
foto W. R. Cheesman volgt
tekst W. R. Cheesman volgt
Colin Edward Maitland
-18 maart 1945
RAF
Piloot fotoverkenningsvliegtuig. Op 18 maart 1945 boven Doetinchem geraakt door Duits afweergeschut en neergestort in weiland nabij boerderij de Stokhorst (tegenwoordig Sportpark-Zuid, ongeveer ter hoogte van de ijsbaan)
Het vliegtuig van Peter Thorne werdt tijdens een bombardementslvlucht boven Hamburg neergeschoten. Hij werd gevangengenomen, maar wist later te ontsnappen. Hij belandde vervolgens met een trein in Nederland. Opnieuw werd hij gevangengenomen. Hij werd opgesloten in De Kruisberg. Op weg per trein naar Duisland oantsnapte hij wederom. Daarbij raakte hij gewond. In het Sint-Jozef Ziekenhuis overrleed hij.
T. Y. Willie
18 november 1941
25 jaar
foto T. Y. Willie volgt
tekst T. Y. Willie volgt
Gerrit Hermanus Koot
11-11-1908 * 12-9-1944
foto Gerrit Harmanus Koot volgt
Is 35 jaar geworden
Geboren op 11 november 1908 te Stad-Doetinchem
Overleden op 12 september 1944 te Espenhain, Landkreis Borna
Bob (Johannes Hendrikus) Steetskamp
1-3-1927 * 17-2-1945
Haarlemsche Courant 28-2-1945
Trouw, 11-6-1945
Bob Steetskamp wordt geboren op 1 maart 1927 als jongste zoon van Willem Steetskamp en Griet (Magriete Aleida) Troost. Officieel heet hij Johannes Hendrikus, net zoals zijn oudste broer, die op 12 jarige leeftijd in 1926 overlijdt, maar hij wordt Bob genoemd. Bob werkt, evenals zijn broers, in het hoveniersbedrijf van zijn vader.
In de nacht van 6 december 1944 dreunt het geluid van laarzen door de stille straten van Bloemendaal. Duitse militairen sluiten wijken af. Razzia! Ook andere plaatsen rond Haarlem worden afgegrendeld. Er worden briefjes door de brievenbussen gedaan waarin ze mannen tussen de 18 en 60 jaar oproepen om zich onmiddellijk te melden. De zonen Steetskamp Jan, Co, Cees, Gien en Peep, besluiten zich niet te laten oppakken en verstoppen zich in het bos achter hun huis. Bob blijft thuis. Hij is immers nog geen 18 jaar. Maar naarmate de tijd vordert wordt moeder Steetskamp ongerust. Het is bekend dat de Duitsers het met de leeftijd niet zo nauw nemen en soms ook jongere mannen oppakken. Dus adviseert zij haar zoon om ook naar het bos te gaan en zijn broers op te zoeken en met hen te wachten tot de kust weer veilig is. Wat er dan gebeurt is niet bekend. Zeker is dat Bob zijn broers niet heeft gevonden en wordt opgepakt. Met hem zijn die dag 1004 mannen in Haarlem en omgeving opgepakt en afgevoerd. De broers van Bob keren ongedeerd terug naar huis. De Duitsers zijn niet in het huis van de familie Steetskamp geweest.
Ook in talloze andere plaatsen zijn er die dag razzia’s*. Met name in de grote steden in het westen van het land. Maar ook in Apeldoorn worden duizenden mannen opgepakt en met treinen weggevoerd.
De mannen uit Haarlem worden met rijnaken vanuit Amsterdam via het IJsselmeer naar Kampen vervoerd. Van daaruit gaat het verder per treinen. Als deze amper de Duitse grens zijn gepasseerd, worden ze beschoten door Britse jachtvliegtuigen. Daarbij vallen talloze doden.
In Haarlem is inmiddels een comité gevormd van vier mannen dat tot doel heeft te achterhalen waar de weggevoerde mannen naar toe gaan om ze zo nodig te ondersteunen. Immers, velen zijn zelfs zonder jas vertrokken. Daarnaast willen de vier een aantal mannen proberen vrij te krijgen. Het verzet stelt daar een chevrolet voor beschikbaar. Van de Ortskommandantur krijgen ze toestemming voor de reis middels een Fahrbefehl.
De trein komt via Nederland in Zevenaar aan. Daarna gaat de tocht te voet verder. Via het volledig tot puin gebombardeerde Emmerich belandt de stoet in Rees, tien kilometer vanaf de Nederlandse grens. Daar worden de mannen samen met duizenden anderen ondergebracht in een oude dakpannenfabriek en een circustent dat de Duitsers de naam Ausländerlager Groin hebben gegeven.
Bevrijdingsacties
De mannen worden gedwongen om in de ijzige kou verdedigingswerken te graven op de noordoever van de Rijn waarmee de Duitsers de oprukkende geallieerden pogen tegen te houden. De omstandigheden zijn onmenselijk. Er breken dan ook als snel allerlei ziekten uit en er sterven dagelijks talrijke mannen door diarree, ondervoeding of ontberingen. Anderen worden door bewakers doodgeknuppeld.
Een enkeling slaagt erin het kamp te ontvluchten. Als twee uitgemergelde dwangarbeiders Megchelen weten te bereiken, zetten inwoners van het grensdorp bevrijdingsacties op.**
Soms weten ze groepen van enkele tientallen tegelijk over de grens te krijgen. Vervolgens zetten ze routes op met eet- en slaapadressen tot aan de streng bewaakte IJssel. Met vervalste papieren die ze van het verzet hebben gekregen, kunnen de mannen vervolgens de bruggen bij Doesburg en Zutphen passeren.
Het schoolgebouw in Megchelen doet dienst als noodziekenhuis. Vrijwel alle inwoners zijn betrokken bij de verzorging van de mannen die soms meer dood dan levend zijn.
In Bienen hebben de Duitsers een barak voor zieken ingericht. Een verzorging ontbreekt echter. De mannen liggen opeengepakt op de grond, veelal wachtend op de dood. Na overleg met Duitse instanties worden er vanuit de Achterhoek konvooien opgezet. Met alles wat maar enigszins kan rijden, worden honderden zieken opgehaald. In diverse plaatsen in de grensstreek worden gebouwen ingericht als noodziekenhuis om ze te kunnen verzorgen. In Doetinchem gebeurt dat onder meer met de Groen van Prinstererschool. Het gebouw staat leeg nadat de Duitsers enkele maanden eerder een laboratorium in allerijl naar Duitsland hebben verplaatst***.
Te laat
Bob heeft enorme last van heimwee en zijn gezondheid gaat snel achteruit. Het gaat zo slecht met hem dat de kampleiding besluit Bob te laten gaan. In een kruiwagen wordt hij tot aan de Nederlandse grens gebracht. Hij wordt opgenomen in het Algemeen Ziekenhuis in Doetinchem. Omdat daar meer zieken uit Haarlem worden verpleegd, heeft het comité uit die stad, waarvan onder andere de heer H.M. Krimp**** deel uitmaakt, het ziekenhuis al enkele keren bezocht om pakjes en kleding van familieleden te brengen. Tijdens zo’n bezoek vertelt de directrice van het ziekenhuis, zuster Dekker, dat Bob verlangt naar zijn vader. Het comité belooft dat ze wil proberen om bij een volgend bezoek Bobs vader mee te nemen.
Dat gebeurt op zondag 18 februari. Dan reist het comité opnieuw naar Doetinchem. Met Bobs vader. Op een dolly***** die achter de auto hangt, ligt zijn fiets. De bedoeling is dat hij na het bezoek aan zijn zoon alleen naar Aerdenhout terug zal fietsen. Bij een tussenstop in Apeldoorn wordt de fiets echter gestolen.
Nadat de mannen in Doetinchem zijn aangekomen, bellen ze aan bij het ziekenhuis. De directrice doet de deur open. “We hebben de heer Steetskamp bij ons om zijn zoon te bezoeken”, melden ze.
De directrice schrikt. Een reactie die onmiddellijk wordt begrepen: ze zijn te laat.
De avond er voor is Bob overleden.
De mannen gaan met zijn vader mee om afscheid van hem te nemen. Daarna blijft zijn vader alleen achter bij zijn zoon.
Op donderdag 21 februari wordt Bob Steetskamp begraven op de Algemene Begraafplaats aan de Loolaan.
* De razzia's werden later de Sinterklaasrazzia's genoemd.
** De grensbewoners weten totaal 1600 dwangarbeiders door middel van bevrijdingsacties over de grens te krijgen.
*** Tijdens het bombardement op de stad op 21 maart 1945 kreeg de Groen van Prinsterschool een voltreffer. Het was toen nog steeds in gebruik als noodziekenhuis. Negen dwangarbeiders en vijf anderen kwamen daarbij om het leven.
**** De heer H.M. Krimp was lid van het comité "Nazorg Kamp Rees" en schreef "Razzia December 1944-Waar bleven onze mannen-Kamp Rees.
***** Soort aanhangwagen
Jacob Niemantsverdriet
5-12-1905 * 17-2-1945
herbegraven op
ereveld Loenen
Jacob Niemantsverdriet werd in Utrecht geboren. Hij stierf op 17 februari 1945 in Doetinchem, op dezelfde dag als Bob Steetskamp (zie hierboven). Hij kreeg een in eerste instantie een oorlogsgraf aan de Loolaan naast Steetskamp. In 197X? werd hij herbegraven op het ereveld in Loenen. (D 439)
