De vrouwelijke gevangenen van De Kruisberg


In de Doetinchemse noodgevangenis De Kruisberg houdt de Sicherheitsdienst tientallen vrouwen gevangen. Evenals de mannen ziten ze met vier of vijf in een cel. Ook zij hebben de beschikking over slechts één brits, bestemd voor de oudste in de cel. De anderens slapen op strozakken op de betonnen vloer.

Als de geallieerden naderen en bijna de Nederlandse grens bij Megchelen hebben bereikt, besluiten de Duitsers om op 27 maart 1945 5 vrouwen en 17 mannen vrij te laten. 57 Andere vrouwen (samen met 6 mannen) brengen ze met twee Duitse legetrucs van de Kruisberg naar Kamp Westerbork.






Wat veel indruk maakt op de mannelijke gevangenen is het zingen van de vrouwen. Dat kunnen ze in hun cellen horen. Hoewel zingen strikt verboden is. Een van de liederen die de vrouwen zingen, is Die Gedanken sind frei . Hoewel in het Duits, is het een bekend verzetslied. En het is toepasselijker dan ooit.
youtu.be/YVc0wBLri1A
Op de foto (uit 1942) zijn Christoph Probst (r) en broer en zus Sophie en Hans Scholl te zien. Leden van de Duitse verzetsgroep Die weiBe Rose (De witte roos) die zich verzette zich tegen het naziregime. De groep bestond uit studenten en hoogleraren van de universiteit in München. Sophie, Hans en Christoph werden gearresteerd en ter dood veroordeeld. Zij werden onthoofd.
Inge Scholl schreef een boek over haar zus en broer: Die weiBe Rose en in 2005 verscheen de film: Sophie Scholl: die letzen Tage


AAN DEZE PAGINA WORDT GEWERKT



Jantje Adams
Barneveld,
Zij deelde een cel met Truus Bresser, Iet Gerritsen, zuster Scholten en Minie Rietman
Lees meer op deze pagina: Bresser, Truus; Gerritsen, Iet; Scholte n , Berth; Ri e tman, Minie.
Lees meer: Van De Kruisberg naar Westerbork
Truus Bresser
Truus Bresser werd op xx geboren in xxx . Zij woonde in Arnhem. Zij maakte, evenals onder andere haar broers Paul en H xxx en haar om Dirk deel uit van Daily World News Arnhem. De uitgave vormde een tegenwicht tegen de tendentieuze Duitse voorlichting. Wekelijks verscheen een bewerking van het Politiek Weekoverzicht van Radio Oranje.
Op 4 januari 1945 belandde zij en andere betrokkenen in De Kruisberg. Truus deelde oa een cel deelde met Jantje Adams, Iet Gerritsen, zuster Scholten en Minie Rietman. Op 27 maart 1945 werd zij, samen met 56 andere vrouwen en zes mannen, als laatste Kruisberggevangenen afgevoerd naar Kamp Westerbork. Op 11 april ontruimden de Duitsers het kamp en werden de gevangen te voet afgevoerd. Op 14 april kwamen zij aan in Visvliet bij Grijpskerk. daar werden ze vrijgelaten.
Lees meer: Van De Kruisberg naar Neuengamme :
Bresser, Dirk Jacob Gerard; Oever, Nico van Den; Kraaijenbrink, Henk
Lees meer: Verzetsgroepen : Daily World News Arnhem
Lees meer: Van De Kruisberg naar Westerbork


Else Fehlings

dagboek Jvdk

Iet Gerritsen
Iet Gerritsen werd geboren op xxx in Doetinchem. Zij woonde met haar ouders en jongere zus aan de Varsseveldseweg, tegenover de Veemarkt. Zij was koerierster en lid van de verzetsgroep Binnenlandse Inlichtingen. Zij werd op 31 januari 1945 na een huiszoeking gearresteerd. In de Kruisberg deelde ze een cel met Jantje Adams, Truus Bresser, zuster Scholten en Minie Rietman. Wegens ziekte werd zij half maart vrijgelaten.
Lees meer: Iet Gerritsen
Lees meer: De lange weg naar bevrijding
Lees m eer op deze pagina: Adams, Jantje; Bresser, Truus; Scholten, x ; Rietman, Minie.



Jacoba T. van der Kun
Jacoba van der Kun werd op 13-2-1925 in Zutphen geboren. Zij was koerierster uit Zutphen. Zij werd op 20 december 1944 gearresteerd en opgesloten in het Huis van Bewaring in Zutphen.. Samen met anderen van haar verzetsgroep werd zij op 28 december naar De Kruisberg gebracht. Als de geallieerden naderen, wordt zij op 27 maart 1945 met 56 andere vrouwen en 6 mannen in twee Duitse legertrucks naar kamp Westerbork gebracht. Op 11 april worden de vrouwen gedwongen om te voet verder noordwaarts te trekken. In Grijpskerk worden ze op 14 april vrijgelaten.
20 december 1944 Zutphen (Huis van Bewaring), 28 december 1944 - 27 maart 1945 Doetinchem (gevangenis Rijksopvoedingsgesticht de Kruisberg), 27 maart 1945 - 11 april 1945 Westerbork (kamp), 11 - 14 april 1945 Tocht: Westerbork - Groningen - Visvliet, 14 - 17 april 1945 Tocht: Visvliet - Tolbert - Leek - Nietap - Roden - Norg -Smilde - Hooghalen - Beilen - Hoogeveen, 17 - 19 april 1945 Hoogeveen, 19 april 1945 Tocht: Hoogeveen - Zutphen
Zij wordt 28 december 1944 in haar ouderlijk huis te Zutphen gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aldaar, dezelfde dag nog naar De Kruisberg. De meeste van haar collega's in het illegale werk (waarover het dagboek overigens niets concreets vertelt) komen hier eveneens terecht. (OA Bruinsma, Van de Wall Bake, Bosch van Rosentahl, SDH) Bij de verhoren blijkt, dat de Duitsers van bijna alles op de hoogte zijn; Ze moet dan ook veel toegeven. Het celleven is vrij dragelijk, de stemming goed. Ze heeft een stuk of vier min of meer vaste celgenoten, jonge meisjes, met wie ze het zeer goed kan vinden; verder zo nu en dan passanten. Behalve pakketten van familieleden zorgen bewakers (Landwacht, een Wachtmeisterin) clandestien voor bijvoeding en lectuur. In maart hangt de bevrijding in de lucht. Men verwacht ontslagen te zullen worden, maar op het eind van die maand wordt mejuffrouw Van der Kun met vele andere vrouwen naar Westerbork overgebracht, waar het veel zwaarder is (werken bij de batterijen). 11 April wordt het kamp geëvacueerd en de vrouwen, plm. 90 in getal, trekken, gedeeltelijk lopend, gedeeltelijk op gevorderde wagen, vaak 's nachts, onder begeleiding van terugtrekkende Wehrmacht, die hen goed verzorgt, naar het noorden, via Groningen in de richting Leeuwarden. 14 April, in Visvliet, worden allen vrijgelaten. Op een tocht, weldra door bevrijd Groningen en Drenthe bereiken mejuffrouw Van der Kun en enige anderen in korte tijd Hoogeveen, blijven daar een paar dagen, waarna ze met een auto van de N.B.S. meerijdt naar Zutphen.
Zij overlijdt in Oegstgeest 14 februari 2017
Lees meer: Van De Kruisberg naar Westerbork


Annelies Meijer
van 1 maart tm 10 maart 20 jaar.
samen met 17-jarige zus
Anti-Duitse brief voor man in Amsterdam


Minie Rietman
Doetinchem
Moeder van drie kinderen
Zij deelde een cel met Jantje Adams, Truus Bresser, Iet Gerritsen en zuster Scholten.
Lees meer op deze pagina: Adams, Jantje; Bresser, Truus; Scholten, x; Rietman, Minie.
Lees meer: Van De Kruisberg naar Westerbork


Didi (Rachel) Roos
Op 18-11-1944 werd de 21-jarige Rotterdamse Rachel (Didi) Roos opgepakt op de boerderij van Thomassen in Ede. Ze werd naar Lunteren werd gebracht en via de SD Apeldoorn (18-11-1944?) belandde ze in De Kruisberg in Doetinchem. Vervolgesn werd ze overgebracht naar Kamp Westerbork.


Mechteld Sandberg
dagboek JvdK


Berth Scholten (zuster)
Dedemsvaart
Verborg een joodse man in haar woning.
Zij deelde een cel met Jan Adams, Truus Bresser, Iet Gerritsen en Minie Rietman
Lees meer op deze pagina: Adams, Jantje; Bresser, Truus; Scholten, x; Rietman, Minie.
Lees meer: Van De Kruisberg naar Westerbork


Tebbenhof, Fenny
Verloofde van Paul Bresser. Betrokken bij het illegale nieuwsblad Daily World News Arnhem.
Lees meer op deze pagina: Bresser, Truus
Lees meer: Verzetsgroepen , Daily World News Arnhem


Thijssen,
moeder
dagboek JvdK


Thijssen,
dochter
dagboek JvdK


Maggy


To Tonsbeek
Totje


Fanny
geb 10-3-1920


Margo


Conny


Irene